Samen met Bovib en Zelfstandigen Bouw heeft Ondernemersorganisatie “ONL voor Ondernemers” een brief gestuurd aan de Tweede Kamerleden met daarin de oproep om de problematiek rondom de beoordeling van arbeidsrelaties op korte termijn aan te pakken. Er is op dit moment nog steeds grote onduidelijkheid en onzekerheid bij zowel opdrachtgevers als zelfstandigen over de beoordeling van arbeidsrelaties en de Wet DBA. Het is positief dat het kabinet deze onduidelijkheid en onzekerheid wil aanpakken door de Wet DBA te vervangen. In de gezamenlijke brief vragen we aandacht voor een drietal punten, namelijk de wijze waarop de problematiek rondom de beoordeling van arbeidsrelaties op de korte termijn aangepakt wordt; het gebrek aan snelheid waarmee dit gebeurd; en een mogelijke duurzame oplossing voor het zelfstandigen-vraagstuk.
Korte termijn oplossing
Op de korte termijn is het wenselijk dat er een einde komt aan de onduidelijkheid voor zelfstandigen en opdrachtgevers. Ook willen we dat onwenselijke vormen van schijnzelfstandigheid gericht aangepakt worden. Het is belangrijk om deze doelstellingen uit het regeerakkoord op korte termijn te realiseren. Over de voortgang en voorgestelde uitvoering maken wij ons ernstige zorgen.
Tot 2021 niets doen is onacceptabel. Dagelijks ondervinden opdrachtgevers en zelfstandig ondernemers schade van de onduidelijkheid omtrent de Wet DBA. Het voornemen om “kwaadwillenden” ruimer te gaan aanpakken is begrijpelijk, maar zorgt voor meer onduidelijkheid en onzekerheid, omdat “kwaadwillenden” niet helder en objectief zijn gedefinieerd.
Wij doen hierbij een beroep op u om op korte termijn een einde aan de onduidelijkheid te maken én onwenselijke vormen van schijnzelfstandigheid gericht aan te pakken. In onze ogen kan dit het beste bereikt worden met een anti-misbruik-bepaling.
Een heldere definitie van misbruik, of schijnzelfstandigheid, geeft de arbeidsmarkt duidelijkheid en stelt de Belastingdienst in staat om dit gericht op te sporen en te handhaven. Iedere zelfstandige die aan een viertal vereisten voldoet moet fiscaal gezien worden als ondernemer. Hierbij kunnen de volgende vereisten gehanteerd worden: de ondernemers staat ingeschreven in het handelsregister; beschikt over een btw-nummer; werkt op basis van een overeenkomst van opdracht of aanneming; er is geen sprake van misbruik of schijnzelfstandigheid.
Duurzame oplossing
Zelfstandig professionals leveren een grote bijdrage aan de Nederlandse economie en vervullen een belangrijke rol op de Nederlandse arbeidsmarkt. Het is van belang dat deze groep werkenden op een duurzame manier wordt ingebed in de Nederlandse wetgeving, fiscaliteit en het sociale zekerheidsstelsel. Essentieel hierbij is dat zowel opdrachtgevers als zelfstandigen vooraf zekerheid hebben over de kwalificatie van arbeidsrelaties.
Arbeidsrelaties pas achteraf kunnen kwalificeren op basis van het arbeidsrecht en alle specifieke feiten en omstandigheden van het geval is een oorzaak voor alle onduidelijkheid. Het voornemen om de “ondernemerschapsovereenkomst” wettelijk te verankeren, c.q. zelfstandig ondernemerschap een eigen plek te geven in het burgerlijk wetboek is in onze ogen een goede duurzame oplossing.
Relevant om te realiseren is dat dé zelfstandige niet bestaat. Er zijn grote verschillen tussen zelfstandigen in bepaalde sectoren en ook in de manier waarop het zelfstandig ondernemerschap wordt ingericht. Dit maakt het nagenoeg onmogelijk om met duidelijke eenduidige criteria te komen op basis waarvan alle verschillende arbeidsrelaties beoordeeld kunnen worden.
Een mogelijke oplossingsrichting kan liggen in het werken met een set van uniforme en facultatieve criteria om arbeidsrelaties te kwalificeren. Denk hierbij aan ‘uniforme criteria’ waaraan alle zelfstandigen en iedere arbeidsrelatie tussen een zelfstandige en een opdrachtgever moeten voldoen. Daarnaast is een set met ‘facultatieve criteria’ geformuleerd, die voor alle zelfstandigen van toepassing zijn, maar -vanwege de heterogeniteit- flexibel toe te passen zijn. Dit betekent dat niet aan alle maar een deel van de criteria moet worden voldaan. Inspiratie voor deze mogelijke oplossingsrichting hebben we gevonden in België, waar gewerkt wordt met uniforme en sectorale criteria.
Middels pilots in diverse sectoren kan uitgetest worden hoe deze systematiek uitpakt en welke criteria gehanteerd kunnen worden. In de bouw, maar ook in andere sectoren, is er veel belangstelling om aan dergelijke pilots mee te werken.
Passende sociale zekerheden voor alle werkenden
Het kader van sociale zekerheden sluit niet aan bij de moderne groep werkenden. Omdat het sociale zekerheidsstelsel niet afgestemd is op mensen die (deels) als zelfstandige werken, ontstaan er mismatches en is het lastiger voor zelfstandigen om sociale zekerheden op te bouwen. Dit kan alleen opgelost worden door het sociale zekerheidsstelsel en pensioenstelsel te moderniseren, tot een stelsel van passende sociale zekerheden voor alle werkenden.
